Bywa, że objawy niedoboru mikroelementów mylimy z uszkodzeniami spowodowanymi agrochemikaliami bądź przez insekty. Artykuł pokazuje, jak wyglądają niedobory poszczególnych pierwiastków w różnych uprawach.
Objawy niedoboru magnezu obserwuje się na starszych, dolnych liściach w postaci żółtych, czerwono-purpurowych przebarwień liści z widocznymi charakterystycznymi zielonymi nerwami. (Fot. K+S Polska Sp.
Symptomy niedoboru siarki występują przede wszystkim na młodych liściach w postaci chlorozy (jasnozielone, jasnożółte i częściowo czerwone przebarwienia) oraz łyżeczkowanej deformacji liści. Rozwój rośliny jest znacznie spowolniony, a łuszczyny ulegają deformacji (Fot. T.L. Roberts (IPNI)).
Pierwsze objawy niedoboru boru obserwuje się jesienią w korzeniach, kiedy to w miękiszu powstają puste przestrzenie, a same korzenie są krótsze. Wiosną brzegi najstarszych liści przebarwiają się na fioletowo-czerwono i są zawinięte. Deficyt boru objawia się także słabym pyleniem oraz małą liczbą łuszczyn (Fot. D.L. Armstrong (IPNI)).
Widoczny brak wykształconych łuszczyn rzepaku (Fot. K+S Polska Sp. z o.o.).
Charakterystyczne pęknięcie w dolnej części łodygi rzepaku (Fot. Ekoplon).
Puste przestrzenie w korzeniu rzepaku obserwowane w okresie jesiennym (Fot. Ekoplon).
Bierze udział w reakcjach fotosyntezy, tworzenia chlorofilu oraz syntezie białek i witaminy C. Najczęstszym objawem niedoboru manganu jest sucha plamistość liści. Porażenie występuje na liściach flagowych i podflagowych w postaci jasnobrązowych przebarwień, które stopniowo zajmują całą blaszkę liścia. Fot. U.S. Sadana (IPNI)
Magnez jest niezbędnym elementem składowym chlorofilu, zielonego barwnika odpowiedzialnego za fotosyntezę. Niedobór magnezu występuje najczęściej na liściach starszych w postaci ciemnozielonych plam, tzw. marmurkowatość lub pasiastość liści. Zmiany postępują od szczytów i brzegów do nasady liści, zajmując z czasem całą powierzchnię liścia.
Bierze udział w metabolizmie azotu w roślinie. Niedobór miedzi powoduje zmniejszone pobieranie azotu oraz gorsze przezimowanie zbóż. Charakterystycznym objawem jest bielenie kłosów (choroba nowin) oraz skręcanie się liści. Fot. J.D. Beaton (IPNI)
Objawami niedoboru cynku są białe pasy wzdłuż nerwu głównego, oraz żółte lub białe zabarwienia całej powierzchni najmłodszych liści. W późniejszych fazach rozwojowych obserwuje się nekrozy na starszych liściach. Fot. M.K. Sharma and P. Kumar (IPNI)
Kukurydza jest bardzo wrażliwa na brak miedzi. Niedobór powoduje zwijanie, bielenie i zamieranie liści. Fot. T. Yamada (IPNI)
Przy niedoborze magnezu liście kukurydzy wskazują przebarwienia żółto-blade, aż do czerwonych po bocznych stronach liści. W późniejszym rozwoju brak magnezu powoduje słabo wykształcone kolby i gorsze uziarnienie. Fot. M.K. Sharma and P. Kumar (IPNI)
Cechą charakterystyczną dla niedoboru fosforu w kukurydzy są czerwono-purpurowe przebarwienia na brzegach liści. Fot. D. Florence (IPNI)
Niedobór tego pierwiastka powoduje ciemne, brunatne plamki widoczne po obu stronach liści. Charakteryzuje się przedwczenym obumieraniem łętów, skróceniem okresu wegetacji oraz większą ilością małych bulw. Fot. T. Tindall (IPNI)
Siarka wpływa korzystnie na zawartość białka oraz wartość smakową bulw. Objawami niedoboru siarki są jasno-żółte przebarwienia, które w rezultacie są mniejsze i mają zahamowany wzrost. Fot. J.E. Espinosa (IPNI)
Cynk wpływa korzystnie na zawartość skrobii w ziemniakach. Brak tego pierwiastka odpowiada za skręcanie się oraz zasychanie brzegów młodych liści. Fot. K.K. Sharma (IPNI)
Pod względem ilościowym najważniejszy składnik pokarmowy dla tej uprawy głównie akumulowany w masie liści. Wpływa na zawartość cukru i wysokość plonów. Rośliny cierpiące na deficyt potasu mają pofałdowane liście z licznymi nekrotycznymi plamkami, zmienione brzegi i zaschnięte wierzchołki liści. Fot. M. Hasegawa (IPNI)
Pierwsze objawy niedoboru obserwowane są już na najmłodszych liściach, które wyrastają bardzo ciasno, są podłużne i poskręcane. Z czasem liście brunatnieją i zamierają jest to tzw. „zgorzel liści sercowych”. Kolejnym etapem choroby jest sucha zgnilizna korzeni, prowadząca do pękania główki korzenia, czernienia i gnicia korzeni. Skutkiem niedoboru boru są również znaczne straty plonu oraz obniżenie zawartości cukru w korzeniach.