Stokłosy

Stokłosy (Bromus spp.)

Stokłosy to rodzaj traw, który w ostatnich latach staje się coraz większym problemem w uprawach rolniczych, zwłaszcza w zbożach ozimych. Różne gatunki stokłos mają odmienne wymagania i wygląd, ale wszystkie są wysoce konkurencyjne dla roślin uprawnych.

Stokłosa płonna (Bromus sterilis)

Najbardziej ekspansywny i szkodliwy gatunek stokłosy, często mylony z owsem głuchym.

Charakterystyka stokłosy płonnej: jednoroczna, ozima. Preferuje gleby lżejsze, przepuszczalne, bogate w azot. Często wschodzi na obrzeżach pól, a następnie wkracza w głąb łanu.
Jak rozpoznać stokłosę płonną?
- Liście: dość szerokie, intensywnie owłosione, miękkie w dotyku. Pochwy liściowe również pokryte włoskami.
- Kwiatostan: duża, luźna i przegięta wiecha. Kłoski są duże i posiadają bardzo długie (do 3 cm), proste ości, co jest jej główną cechą rozpoznawczą.
Szkodliwość stokłosy płonnej: niezwykle konkurencyjna o wodę i azot. Szybko rośnie wiosną, przerastając łan pszenicy i powodując ogromne straty w plonie. Nasiona łatwo się osypują i zanieczyszczają materiał siewny.
Zwalczanie stokłosy płonnej: konieczne jest precyzyjne rozpoznanie i zwalczanie jesienne. Wiosną, gdy jest już duża, jej kontrola jest bardzo trudna. Orka jest skuteczniejsza w ograniczaniu niż uproszczenia.

Stokłosa żytnia (Bromus secalinus)

Historycznie związana z uprawą żyta, dziś spotykana także w pszenicy.

Charakterystyka stokłosy żytniej: jednoroczna, jara lub ozima. Preferuje gleby cięższe, gliniaste, zasobne w składniki pokarmowe.
Jak rozpoznać stokłosę żytnią?
- Liście: młode liście są lekko owłosione, starsze stają się nagie.
- Kwiatostan: rozpierzchła, wzniesiona wiecha, która po kwitnieniu staje się jednostronnie zwisająca. Kłoski są grube, nabrzmiałe, a ości krótsze (do 1 cm), często faliste lub skręcone.
Szkodliwość stokłosy żytniej: silnie konkuruje ze zbożami o te same zasoby. Jej nasiona są podobnej wielkości co ziarno pszenicy, co ekstremalnie utrudnia czyszczenie materiału siewnego.
Zwalczanie stokłosy żytniej: podobne jak w przypadku innych stokłos – kluczowe jest zapobieganie (czysty siew) i zwalczanie jesienne. Wrażliwość na herbicydy jest gatunkowo zmienna.

Stokłosa miękka (Bromus hordeaceus)

Gatunek o mniejszym znaczeniu gospodarczym, ale również konkurencyjny.

Charakterystyka stokłosy miękkiej: jednoroczna lub dwuletnia. Występuje na glebach lżejszych, suchszych, często na łąkach, pastwiskach i przydrożach.
Jak rozpoznać stokłosę miękką?
- Cała roślina jest gęsto, miękko owłosiona, co nadaje jej szarozielony kolor i jest główną cechą diagnostyczną.
- Kwiatostan: gęsta, zwarta i wzniesiona wiecha. Ości są proste i krótsze niż u stokłosy płonnej.
Szkodliwość stokłosy miękkiej: konkuruje w uprawach zbożowych, ale zazwyczaj jest mniej agresywna niż stokłosa płonna czy żytnia.
Zwalczanie stokłosy miękkiej: z reguły kontrolowana przez te same preparaty co pozostałe gatunki stokłos.

Stokłosa bezostna (Bromus inermis)

Gatunek wieloletni, rozłogowy, częściej spotykany na użytkach zielonych, ale może stanowić problem na polach uprawnych.

Charakterystyka stokłosy bezostnej: wieloletnia trawa kłączowa (posiada podziemne rozłogi jak perz). Ceniona jako roślina pastewna, ale na polach staje się uciążliwym chwastem.
Jak rozpoznać stokłosę bezostną?
- Tworzy silne, podziemne rozłogi.
- Kwiatostan: duża, wzniesiona wiecha. Kłoski są spłaszczone, a ich cechą charakterystyczną jest brak ości lub obecność bardzo krótkiej, szczątkowej ości.
Szkodliwość stokłosy bezostnej: jako roślina wieloletnia jest trudna do usunięcia. Na polach ornych konkuruje o wodę i składniki pokarmowe podobnie jak perz właściwy.
Zwalczanie stokłosy bezostnej: zwalczanie mechaniczne (niszczenie rozłogów) i chemiczne jest podobne jak w przypadku perzu właściwego. Wymaga stosowania herbicydów systemicznych (np. glifosat) na aktywnie rosnące rośliny.