Owies głuchy
Owies głuchy (Avena fatua)
Owies głuchy to jeden z najbardziej problematycznych chwastów w uprawie zbóż jarych, ale coraz częściej pojawia się także w uprawach ozimych i kukurydzy. Jest blisko spokrewniony z owsem siewnym, co utrudnia jego chemiczne zwalczanie w tej uprawie.
Charakterystyka ogólna owsa głuchego
- Nazwa łacińska: Avena fatua
- Rodzina botaniczna: wiechlinowate (Poaceae)
- Forma: chwast jednoroczny, typowo jary. Nasiona do kiełkowania potrzebują okresu spoczynku i niskich temperatur (jarowizacja).
Występowanie i wymagania siedliskowe owsa głuchego
Owies głuchy preferuje gleby zasobne w składniki pokarmowe, zwłaszcza w wapń, o odczynie obojętnym do zasadowego. Najlepiej rośnie na glebach gliniastych i ilastych, ale spotykany jest na różnych stanowiskach. Jego obecność świadczy o dobrej kulturze gleby.
Jak rozpoznać owies głuchy?
- Siewka: bardzo podobna do siewki owsa siewnego. Kluczową cechą jest lewoskrętne owinięcie pierwszego liścia wokół kolejnego.
- Liście: dość szerokie (do 15 mm), o barwie sinozielonej. Brak uszek i języczka liściowego. Blaszka liściowa jest na brzegach delikatnie owłosiona.
- Źdźbło: grube, proste, dorastające do 150 cm wysokości, często wyższe od zbóż.
- Kwiatostan: duża, rozpierzchła wiecha, podobna do owsa siewnego, ale bardziej luźna.
- Owoc: ziarniak (plewka) jest owłosiony u podstawy i posiada charakterystyczną, długą na 3–4 cm, kolankowato zgiętą i skręconą w dolnej części ość, która reaguje na zmiany wilgotności, pomagając "wkręcić" nasiono w glebę. Po dojrzeniu nasiona łatwo się osypują.
Szkodliwość owsa głuchego w uprawach
Owies głuchy jest chwastem niezwykle konkurencyjnym.
- Wysoka konkurencja: ma wysokie wymagania wodne i pokarmowe. Szybko rośnie, ocieniając i zagłuszając roślinę uprawną, zwłaszcza jęczmień jary i pszenicę jarą.
- Straty w plonie: już 10–15 roślin na m² może obniżyć plon zbóż o ponad 5%. Przy masowym wystąpieniu straty mogą sięgać 50% i więcej.
- Długowieczność nasion: nasiona owsa głuchego zachowują zdolność kiełkowania w glebie nawet przez 10 lat, tworząc trwały bank nasion.
- Zanieczyszczenie materiału siewnego: nasiona owsa głuchego są trudne do oddzielenia od ziarna zbóż.
- Żywiciel patogenów: jest gospodarzem dla mączniaka prawdziwego zbóż i traw oraz innych chorób.
Owies głuchy – zwalczanie
- Metody agrotechniczne:
- czysty materiał siewny: używanie kwalifikowanego materiału siewnego, wolnego od nasion owsa głuchego, jest absolutną podstawą.
- płodozmian: uprawa roślin ozimych, okopowych i motylkowych ogranicza jego rozwój.
- uprawa pożniwna: prawidłowo wykonana podorywka stymuluje nasiona do kiełkowania, a kolejne zabiegi niszczą wschodzące siewki.
- Metody chemiczne:
- zwalczanie jest konieczne po przekroczeniu progu szkodliwości. Stosuje się specjalistyczne herbicydy (tzw. graminicydy).
- oprysk należy wykonać, gdy chwast znajduje się w fazie od 2 do 3 liści do końca fazy krzewienia. Im roślina starsza, tym zwalczanie jest trudniejsze i droższe.
- zwalczanie w uprawie owsa siewnego jest niemożliwe przy użyciu metod chemicznych.
