Przytulia czepna
Przytulia Czepna (Galium aparine)
Przytulia czepna to jeden z najgroźniejszych i najbardziej konkurencyjnych chwastów w uprawach ozimych. Jej zdolność do "czepiania się" i wspinania po roślinach uprawnych prowadzi do ogromnych strat w plonie i poważnych problemów podczas zbiorów.
Charakterystyka Ogólna
- Nazwa łacińska: Galium aparine
- Rodzina botaniczna: marzanowate (Rubiaceae)
- Forma: chwast jednoroczny, głównie ozimy, ale też jary (nie wymaga jaryzacji)
Występowanie i wymagania siedliskowe przytuli czepnej
Przytulia czepna preferuje gleby żyzne, wilgotne, bogate w azot i próchnicę. Jej masowe występowanie jest wskaźnikiem wysokiej kultury gleby. Jest powszechna w całej Polsce.
Jak rozpoznać przytulię czepną?
- Siewka: posiada stosunkowo duże, owalne liścienie z wyraźnym wcięciem na szczycie.
- Liście i łodyga: to jej cechy rozpoznawcze. Czterokanciasta łodyga i lancetowate liście zebrane w okółkach (po 6–9) są pokryte haczykowatymi, szorstkimi włoskami, które umożliwiają roślinie czepianie się podpór. Cała roślina jest szorstka i lepka w dotyku.
- Kwiaty: bardzo małe, białe, zebrane w baldachogrona wyrastające z kątów liści.
- Owoc: kulista, dwuczęściowa rozłupka pokryta haczykowatymi szczecinkami, które ułatwiają rozprzestrzenianie przez przyczepianie się do sierści zwierząt i odzieży.
Szkodliwość przytuli czepnej w uprawach
Przytulia czepna jest ekstremalnie szkodliwa, zwłaszcza w zbożach ozimych i rzepaku.
- Niezwykła konkurencyjność: pobiera ogromne ilości azotu i wody.
- Powoduje wyleganie: wspinając się po roślinach uprawnych, tworzy gęstą, splątaną masę, która pod ciężarem (zwłaszcza po deszczu) powoduje wyleganie łanu.
- Utrudnia zbiór: splątane pędy zatykają i uszkadzają mechanizmy kombajnu, co znacząco spowalnia żniwa i generuje straty.
- Zanieczyszcza plon: nasiona przytulii są trudne do oddzielenia od ziarna zbóż czy nasion rzepaku, obniżając jego jakość.
Zwalczanie przytuli czepnej
- Metody agrotechniczne: stosowanie certyfikowanego materiału siewnego, wolnego od nasion przytulii, jest absolutną podstawą.
- Metody chemiczne: zwalczanie chemiczne przytuli czepnej jest koniecznością. Najwyższą skuteczność osiąga się, stosując herbicydy jesienią, gdy chwast jest mały (faza 1–3 okółków). Wiosenne zwalczanie jest trudniejsze i wymaga użycia silniejszych preparatów lub mieszanin. W niektórych populacjach obserwuje się odporność na inhibitory ALS.
