Skoczki i mszyce – rosnące zagrożenia dla upraw ozimych.
Zmiany klimatyczne, cieplejsze jesienie i nowe praktyki agrotechniczne sprawiają, że mszyce i skoczki stają się coraz poważniejszym zagrożeniem dla upraw ozimych. Przez lata traktowane jako szkodniki drugorzędne, dziś odgrywają kluczową rolę w rozprzestrzenianiu chorób wirusowych i fitoplazmatycznych.
Dlaczego mszyce i skoczki są groźne?
Skoczki i mszyce – zagrożenie dla upraw ozimych.
Oba typy szkodników posiadają aparat gębowy kłująco-ssący, który umożliwia im nie tylko wysysanie soków z roślin, ale także przenoszenie patogenów. Wśród najważniejszych wektorów w zbożach ozimych znajdują się:
- Mszyca czeremchowo-zbożowa – najliczniejsza w Polsce, wektor BYDV (żółta karłowatość jęczmienia),
- Mszyca zbożowa i różano-trawowa, a lokalnie także mszyca kukurydziana,
- Skoczek sześciorek, zgłobik smużkowany i pienik ślinianka.
Jesienne infekcje – cichy wróg ozimin
Największe zagrożenie stanowią infekcje jesienne, gdy szkodniki żerują na młodych siewkach. Wirusy takie jak BYDV i WDV (karłowatość pszenicy) przenoszone są z samosiewów i traw, a objawy widoczne są dopiero wiosną:
- żółknięcie i czerwienienie liści,
- karłowacenie roślin,
- redukcja kłosów.
Straty plonu mogą sięgać 30–60%, a przy masowym wystąpieniu wektorów – nawet więcej.
Charakterystyka najważniejszych skoczków
Skoczek sześciorek (Psammotettix alienus)
- Dwa pokolenia w roku.
- Wektor BYDV, WDV i fitoplazm.
- Coraz większe znaczenie gospodarcze.
Pienik ślinianka (Philaenus spumarius)
- Jeden z największych skoczków (ok. 6 mm).
- Larwy żerują w „pienistej otoczce”.
- Szczególnie groźny w latach suchych.
Zgłobik smużkowany (Psammotettix striatus)
- Dwa pokolenia: wiosenne i jesienne.
- Długa aktywność jesienna zwiększa ryzyko infekcji.
Jak chronić oziminy?
Zgodnie z zasadami integrowanej ochrony roślin, kluczowe jest ograniczanie liczebności wektorów. Zalecane działania:
- Optymalizacja terminu siewu,
- Unikanie zagęszczenia łanu,
- Izolacja od łąk i pastwisk,
- Zwalczanie chwastów i samosiewów,
- Wspieranie naturalnych wrogów mszyc i skoczków (biedronki, złotooki, bzygowate, pająki).
Monitoring nalotów (żółte naczynia, lustracje polowe) to podstawa decyzji o zabiegach chemicznych.
Skoczki i mszyce – zagrożenie dla upraw ozimych:
- Próg szkodliwości dla mszyc to pojawienie się pierwszych osobników.
- Dla skoczków nie ustalono jednoznacznego progu, ale często są zwalczane przy okazji zabiegów przeciw mszycom.
Zalecane rozwiązania
- Los Ovados 200 SE – dawka 0,2 l/ha + Asystent+ 0,1 l/ha
- Apis 200 SE – dawka 0,2 l/ha + Asystent+ 0,1 l/ha
Podsumowanie
Mszyce i skoczki to dziś realne zagrożenie dla zbóż ozimych. Ich rola jako wektorów chorób wirusowych i fitoplazmatycznych rośnie wraz z ociepleniem klimatu. Skuteczna ochrona wymaga połączenia metod agrotechnicznych, biologicznych i chemicznych oraz regularnego monitoringu.
