Mączniak jabłoni

Mączniak jabłoni w sadach

Mączniak jabłoni to choroba grzybowa, która jest jedną z najgroźniejszych chorób jabłoni. Hamuje wzrost rośliny, deformuje liście, które często ulegają zwijaniu, oraz osłabia plonowanie. Porażone pędy jabłoni mogą przestać rosnąć, a kwiaty opadać, co negatywnie wpływa na owocowanie. Rozwój mączniaka jabłoni sprzyja sucha i ciepła pogoda. Skuteczna kontrola obejmuje stosowanie fungicydów i regularne usuwanie porażonych pędów.

Mączniak jabłoni – biologia choroby  

Mączniak prawdziwy jabłoni (Podosphaera leucotricha) to grzyb należący do workowców, który pasożytuje na jabłoniach. Rozwija się głównie na młodych częściach rośliny, takich jak liście, pędy i owoce, czerpiąc z nich składniki odżywcze. Grzyb zimuje w pąkach drzew, a wiosną infekuje nowe przyrosty. Mączniak jabłoni wytwarza zarodniki konidialne, które rozprzestrzeniają się z wiatrem, infekując kolejne części roślin. Wysoka wilgotność powietrza nie przeszkadza rozszerzaniu się infekcji, aczkolwiek optymalne warunki dla rozwoju grzyba to ciepła, sucha pogoda. Mączniak jabłoni wpływa na wzrost roślin, zmniejsza ich odporność i obniża plonowanie, co ma znaczenie ekonomiczne w sadownictwie zarówno deserowym jak i przemysłowym.

Cykl rozwojowy mączniaka jabłoni

Mączniak jabłoni powodowany przez grzyb Podosphaera leucotricha rozwija się tylko na żywej tkance roślin. Zimuje w pąkach kwiatowych i liściowych. Infekuje głównie pąki wierzchołkowe oraz młode pędy boczne znajdujące się poniżej pędu głównego. Grzybnia po wniknięciu do pąków rozwija się w nich od wczesnych etapów rozwoju fenologicznego. Gdy łuski pąków twardnieją, stają się odporne na zakażenie.

Infekcje wtórne zazwyczaj mają miejsce w maju i czerwcu, gdy na pierwotnie zainfekowanych tkankach rozwija się zarodnikowanie grzyba. Zarodniki są wysoce uwodnione, a więc do ich kiełkowania nie jest obligatoryjna kropla wody. Po uwolnieniu zarodnik upadający na podatną tkankę wytwarza strzępki, które pęcznieją, tworząc tzw. przycistki. Struktury te uwalniają enzymy rozkładające ścianę komórkową rośliny, umożliwiając penetrację grzyba do wewnątrz tkanek. Następnie powstają ssawki – specjalne struktury, które wnikają do komórek rośliny, przytwierdzają grzyb do podłoża i pobierają składniki odżywcze. Ssawki, aby zwiększyć powierzchnię wchłaniania, często pęcznieją i tworzą bulwkowate lub kuliste zakończenia. Po wniknięciu do komórki, ssawki są otaczane błoną roślinną, zwaną także błoną zewnątrzssawkową.

Objawy mączniaka jabłoni

Mączniak prawdziwy jabłoni objawia się w postaci białego, mączystego nalotu na liściach, pędach oraz rzadziej na owocach. Początkowo biały nalot (zbitek strzępek grzybni i zarodników) jest delikatny, ale z czasem ciemnieje i staje się bardziej widoczny. Zainfekowane liście zwijają się i ulegają deformacji, a młode pędy przestają rosnąć. Kwiaty mogą opadać, co prowadzi do obniżenia plonów. Na owocach pojawiają się rozłożyste plamy, przypominające ordzawienia powstałe wskutek fitotoksycznego działania środkami ochrony roślin lub nawozami, co obniża ich wartość handlową owoców. Mączniak jabłoni występuje najczęściej w okresach ciepłej, parnej i suchej pogody.

Przyczyny występowania mączniaka jabłoni

Bezpośrednim źródłem występowania mączniaka jabłoni są między innymi porażone w ubiegłym sezonie pąki, w których zimuje grzybnia sprawcy. Wiosną, w sprzyjających warunkach, takich jak ciepła i sucha pogoda zarodniki grzyba rozprzestrzeniają się na młode części rośliny. Niewłaściwa pielęgnacja drzew, brak cięcia i usuwania chorych pędów oraz nadmierne zagęszczenie korony sprzyjają rozwojowi choroby, która łatwo się rozprzestrzenia w sadach, zwłaszcza odmian podatnych takich jak m.in.: Paulared, Cortland, Idared i Najdared.

Termin występowania mączniaka jabłoni

Objawy pierwotne mączniaka jabłoni widoczne są na porażonych w ubiegłym sezonie młodych pędach w postaci srebrzystoszarego nalotu strzępek grzybni na ich powierzchni. Z porażonych pąków wczesną wiosną, wraz z rozwijającymi się młodymi pędami i liśćmi, rozwija się grzyb zimuje w tych tkankach. Choroba rozwija się najintensywniej w ciepłych i suchych warunkach, a jej objawy są widoczne przez cały okres wegetacji. Największe nasilenie występuje w okresach letnich susz, suche powietrze z łatwością unosi zarodniki grzyba i sprzyja ich szybkiemu rozprzestrzenianiu się na kolejne rośliny.

Mączniak jabłoni — szkodliwość

Mączniak prawdziwy jabłoni stanowi poważne zagrożenie dla upraw jabłoni, ponieważ jego obecność prowadzi do osłabienia drzew i obniżenia plonów. Infekcja objawia się białym nalotem na liściach i pędach, co skutkuje ich deformacją oraz hamowaniem wzrostu. Zainfekowane rośliny stają się mniej odporne na inne choroby i szkodniki, co dodatkowo pogarsza ich kondycję. Osłabione rośliny są bardziej wrażliwe na niskie temperatury, co w przypadku mroźnych zim może prowadzić do ich przemarzania. Owoce mogą być mniejsze i pokryte rozległą rdzawą siateczką, co sprawia, że są mniej wartościowe - istotne znaczenie ekonomiczne w sadownictwie. Mączniak może także przyczyniać się do wczesnego opadania kwiatów, co skutkuje zmniejszeniem plonów. Dlatego skuteczne zarządzanie tą chorobą jest kluczowe dla utrzymania zdrowia sadów oraz ich wydajności.

 Jaki oprysk na mączniaka jabłoni?

Do zwalczania mączniaka w uprawie jabłoni stosuje się różne środki ochrony roślin zawierające substancje czynne. Są to fungicydy o działaniu kontaktowym i systemicznym. Opryski powinny być stosowane w odpowiednich terminach, na przykład w czasie różowego pąka lub na początku kwitnienia, aby ograniczyć zarodnikowanie grzyba lub możliwość kiełkowania zarodników. W ochronie sadów przed silnym porażeniem warto również wprowadzać środki oparte na różnych substancjach aktywnych, aby kontrolować rozwój infekcji wtórnych (działanie zapobiegawcze). Regularne monitorowanie stanu drzew i dobieranie odpowiednich środków ochrony roślin jest kluczowe dla skutecznej walki z mączniakiem jabłoni.

• Produkty do zwalczania: mączniak jabłoni